Wrzód miękki (łac. ulcus molle), nazywany też wrzodem wenerycznym, należy do grupy infekcji bakteryjnych przenoszonych drogą płciową.

Występowanie wrzodu miękkiego

Chorobę, którą jest wrzód miękki, powoduje Gram – ujemna pałeczka Haemophilus ducreyi, która występuje przede wszystkim w klimacie tropikalnym. Cały szereg zachorowań diagnozowanych jest w południowo-wschodniej Azji, Afryce, na Kanarach oraz w Ameryce Środkowej. W Europie nie jest często spotykany i ma raczej związek z migracjami ludności, jednakże sporadycznie wywołuje mikroepidemie.

Objawy wrzodu miękkiego

Wrzód miękki objawia się bolesnym owrzodzeniem narządów płciowych, a także powiększeniem i ropieniem węzłów chłonnych. Bakteria przenika do uszkodzonej skóry i błon śluzowych. W większości przypadków destrukcja tkanek jest rezultatem odpowiedzi immunologicznej skierowanej przeciwko składnikom ściany komórkowej Haemophilus ducreyi. Pierwsze zmiany skórne zauważalne są po mniej więcej 3–7 dniach po przebytym stosunku seksualnym. W miejscu wprowadzenia do ustroju bakterii, na skórze czy też błonach śluzowych, tworzy się mała bolesna grudka, ewentualnie krostka, która po paru dniach ulega rozpadowi. Następnie uzewnętrznia się sprawiające ból owrzodzenie (może być pojedyncze lub mnogie) o nierównych brzegach, zawierające szarą nekrotyczną wydzielinę. Wrzód miękki niepoddawany leczeniu na ogół przechodzi w stan przewlekły, a dookoła zmiany pierwotnej tworzą się wykwity satelitarne. Owrzodzenia tego typu mogą osiągnąć wielkość od 0,5 do 2,0 cm. Zwykle u mężczyzn umiejscawiają się na napletku oraz wędzidełku, natomiast u kobiet zmiany rozwijają się na sromie, w okolicy łechatczki oraz okołoodbytowej. U 50% chorych rozwija się jednocześnie zapalenie węzłów chłonnych pachwinowych, na ogół jednostronne i bardzo bolesne.

Diagnoza wrzodu miękkiego

Wrzód miękki występuje najczęściej w społeczeństwach o niskim statusie socjalnym i niewystarczającym poziomie higieny. W celu potwierdzenia zakażenia Haemophilus ducreyi z reguły zleca się wykonanie posiewu. Jeżeli nie ma możliwości przeprowadzenia takiego badania, wówczas chorobę rozpoznaje się w oparciu o obraz kliniczny oraz przez eliminację chorób prowadzących do owrzodzeń narządów płciowych (miedzy innymi kiły i opryszczki).

Leczenie wrzodu miękkiego

W przypadku tego rodzaju infekcji niezwykle istotne jest wprowadzenie leczenia jak najszybciej, aby ograniczyć szerzenie się bakterii. Leczenie wrzodu wenerycznego bazuje na zestawie antybiotyków. Zwykle jest to azytromycyna oraz erytromycyna, ceftriakson, ciprofloksacyna. Poprawę kliniczną można dostrzec w ciągu tygodnia po włączeniu terapii.