Trądzik pospolity

Trądzik pospolity (acne vulgaris) jest inaczej nazywany zwyczajnym lub trądzikiem młodzieńczym. Dotyczy głównie okolic łojotokowych, prawie zawsze zlokalizowany jest na twarzy. Dermatoza ta charakteryzuje się przede wszystkim występowaniem grudek, zaskórników, guzków oraz krost w miejscach obfitujących w gruczoły łojowe. Obejmuje od 60% do 100% osób w drugiej i trzeciej dekadzie życia, z największym nasileniem zapadalności między 15 a 19 rokiem życia.

Przyczyny trądziku pospolitego

Etiopatogeneza trądziku pospolitego jest złożona, uwarunkowana wieloma czynnikami i nie do końca poznana. Przez wzgląd na fakt, że rozpoczyna się z reguły w okresie dojrzewania, a leczenie jest długotrwałe, wywiera ona negatywny wpływ na aspekt emocjonalny oraz socjalny życia. W zasadzie kobiety i mężczyźni chorują na trądzik z różną częstotliwością, niemniej jednak cięższe postacie występują u mężczyzn. Na proces rozwoju trądziku pospolitego ma wpływ cały szereg czynników. Jednym z najważniejszych jest nadmierne wydzielanie łoju stymulowane przez hormony, w szczególności androgenowe, które wytwarzane są przez gruczoły rozrodcze oraz nadnercza. Istotną rolę gra także insulinopodobny czynnik wzrostu IGF-1, którego poziom zależy między innymi od diety. Również czynniki środowiskowe (na przykład ciepło, promienie UV, preparaty farmaceutyczne, kosmetyki, wilgoć, palenie papierosów, nieodpowiednia dieta), a także wewnętrzne (infekcja, stres), mogą mieć znaczący wpływ na nadmierną reaktywność. Do rozwoju trądziku może przyczyniać się także predyspozycja genetyczna.

Występowanie trądziku pospolitego

Wykwity trądzikowe obejmują najczęściej tak zwaną rynnę łojotokową (twarz 99%, plecy 90%, klatka piersiowa 70%), przy czym z całą pewnością najczęściej dotyczą twarzy. Zmiany zlokalizować można także w innych okolicach, na przykład na pośladkach czy ramionach.

Rodzaje trądziku pospolitego

Wyróżnić można postacie kliniczne trądziku w zależności od przewagi dominujących wykwitów:

• trądzik zaskórnikowy (acne comendonica) – stan patologiczny występujący pod postacią zaskórników z przewagą zaskórników zamkniętych i otwartych, bez wyraźnego stanu zapalnego;
• trądzik grudkowo-krostkowy (acne papulo-pustulosa) – najprostsza do rozpoznania postać trądziku, zmiany o charakterze zapalnym, w postaci zaskórników, krost i grudek zlokalizowanych w obrębie twarzy, pleców oraz klatki piersiowej słabo nasilone;
• trądzik ropowiczy (acne phlegmonosa) – w obrazie pojawiają się torbiele ropne, cysty gojące się z pozostawieniem blizn;
• trądzik skupiony (acne conglobata) – najcięższa postać trądziku, występująca głównie u mężczyzn, przebiegająca rzutami, w obrazie klinicznym pojawiają się ropnie, guzy, przetoki, bolesne ropne krosty, blizny lub wgłębienia, obejmuje twarz, klatkę piersiową, plecy, ale również może pojawić się na ramionach, pośladkach, brzuchu oraz owłosionej skórze głowy.

Do innych rodzajów tej dolegliwości zaliczyć można: trądzik z wydrapania, trądzik hormonalny (przedmiesiączkowy), trądzik mechaniczny, trądzik kontaktowy (kosmetyczny, zawodowy), trądzik zawodowy. Natomiast w zależności od nasilenia zmian wyróżnić można trądzik łagodny, umiarkowany oraz ciężki.

Leczenie trądziku pospolitego

Podstawowymi celami postępowania leczniczego w przypadku trądziku jest zapobieganie następstwom aktywnych zmian zapalnych (blizny) oraz poprawianie kondycji skóry dotkniętej chorobą. W większości przypadków leczenie jest czasochłonne, zaś po uzyskaniu zadowalających efektów konieczne jest zastosowanie terapii podtrzymującej. Leczenie miejscowe wystarczające jest u około 60% chorych, najlepsze efekty uzyskuje się w przypadku łagodnej postaci trądziku. Bardzo pomocne są również różnego rodzaju kosmetyki do pielęgnacji tak zwanej cery trądzikowej oraz zachowanie odpowiedniej diety bogatej w cynk, witaminy z grupy B oraz błonnik. Do leczenia trądziku pospolitego, w postaci preparatów, wykorzystuje się nadtlenek benzoilu, kwas azelainowy, retinoidy, antybiotyki oraz preparaty złożone. W cięższych przypadkach konieczne jest wprowadzenie terapii ogólnej. Wówczas spośród leków doustnych największe znaczenie mają antybiotyki z grupy tetracyklin i makrolidów oraz izotretynoina.