Objawy takie jak żółta barwa paznokci, ich pęknięcia, odwarstwienia czy rozdwojenia, a także rysy na nich czy jakiekolwiek inne zaobserwowane zmiany są powodem do zastanowienia się nad wizytą u dermatologa, ponieważ mogą sygnalizować chorobę.

Budowa i wzrost paznokcia

Ogólnie mówiąc, paznokcie to wytwory naskórka zbudowane z kreatyny formującej sprężystą strukturę, którą jest płytka paznokciowa, składająca się z macierzy, płytki oraz wolnego brzegu. Macierz umiejscowiona w części proksymalnej obłożona jest wałem paznokcia, na łożysku łączącym się z macierzą umiejscowiona jest płytka, zaś dolna warstwa wolnego brzegu zespala się ze zgrubiałą warstwą naskórka – hyponychium. Od strony wału płytkę paznokcia pokrywa tak zwana skórka, czyli eponychium. W tym miejscu zauważalne jest łukowate przejaśnienie płytki (obłączek) – lunula. Wzrost paznokcia następuje w sposób ciągły, przeciętnie 0,1 mm dziennie. Całkowity odrost płytki w obrębie dłoni trwa od 4 do 6 miesięcy, natomiast w obrębie stóp paznokieć zwiększa swoją długość 2–3 krotnie wolniej (w ciągu 12–18 miesięcy). Wzrost paznokci następuje zdecydowanie szybciej u dzieci niż u osób dorosłych, w dzień niż w nocy, w miesiącach letnich w porównaniu do zimowych.

Zadania paznokci

Aktualnie rola paznokcia ogranicza się głównie do funkcji kosmetycznej. W przeszłości paznokcie pełniły funkcję narzędzia, a przede wszystkim stanowiły ochronę dla dystalnych paliczków. Płytka paznokciowa z wiekiem zwiększa swoją grubość. Paznokcie u stóp na ogół pozostają dwukrotnie grubsze aniżeli paznokcie u rąk. Uogólniając, kształt oraz grubość paznokci stanowią cechę charakterystyczną każdego człowieka.

Przyczyny chorób paznokci

Zdrowe, zadbane, gładkie, o typowym bladoróżowym kolorze paznokcie są niezaprzeczalnie ozdobą głównie damskich dłoni. Niestety są one jednak wystawione na działanie wielu czynników, które mogą zdefektować ich formę. Różnego typu drobne urazy mechaniczne, deficyty witamin oraz minerałów, ale również zakażenia bakteryjne czy grzybiczne w większości przypadków prowadzą do zaburzeń płytki paznokciowej. Choroby paznokci pogrupować można na: nieprawidłowości dotyczące kształtu płytki paznokciowej; nieprawidłowości „przyczepu” płytki paznokciowej do łożyska; zmiany struktury powierzchni płytki paznokciowej oraz jej zabarwienia. Zaburzenia związane z płytką paznokcia pojawiają się równie często u rąk jak i u stóp, mogą być wywołane przez różnego typu okoliczności. Niektóre z nich mają podłoże genetyczne, inne pojawiać się mogą w wyniku zakażeń bakteryjnych oraz grzybicznych lub jako objaw choroby ogólnoustrojowej. Schorzenia pojawiające się w szczególności na płytce paznokci rąk mogą mieć swoje źródło w niepoprawnie wykonywanej pielęgnacji (niewłaściwa higiena).

Najczęstsze choroby paznokci

Do najpopularniejszych chorób paznokci, zarówno u rąk jak i nóg, zaliczyć można: grzybicę, drożdżycę, łuszczycę, zanokcicę oraz onycholizę paznokci.

Grzybica paznokci

Zaburzenie zlokalizowane częściej na płytce paznokciowej stóp aniżeli rąk, przez wzgląd na korzystne środowisko, to grzybica. Manifestuje się zgrubieniem, ogólną destrukcją oraz żółtawymi przebarwieniami (z tendencją do ciemnienia). Postępowanie lecznicze ogranicza się do specjalistycznych leków. W przypadku gdy atakujące grzyby okazują się niewrażliwe na wdrożone leki, konieczne jest operacyjne zdjęcie zakażonej płytki paznokciowej.

Drożdżyca paznokci

Drożdżyca paznokci (kandydoza) to choroba wywołana przez drożdżaki, czyli grzyby z rodziny Candida. Występuje przede wszystkim w okolicy wałów paznokciowych, powodując ich silną bolesność oraz zaczerwienienie z wydzieliną ropną. Przebieg leczenia jest analogiczny do leczenia grzybicy.

Łuszczyca paznokci

Łuszczyca paznokci obejmuje głównie macierz oraz łożysko paznokcia. Przyczynia się do pojawienia się specyficznych i niespecyficznych zmian w wyglądzie paznokcia. Leczenie tego typu zaburzenia to proces długotrwały. Przebiega z wykorzystaniem preparatów z witaminami A i D3 oraz zawierających w swoim składzie pochodne mocznika, a także maści z kwasem salicylowym. W trudnych przypadkach stosuje się leki steroidowe.

Zanokcica

Zanokcica to często występująca dolegliwość wywoływana przez bakterie (paciorkowce, gronkowce, pałeczki ropy błękitnej). Uzewnętrznia się przede wszystkim stanem zapalnym, bólami oraz zaczerwienieniem w obrębie wałów paznokciowych. Pojawia się zwykle w wyniku uszkodzenia mechanicznego naskórka. Leczenie odbywa się z wykorzystaniem antybiotyku.

Onycholiza

Onycholiza (oddzielenie się płytki paznokciowej) to zaburzenie, w którym zachwiana jest łączność płytki paznokciowej z macierzą oraz częściowo z łożyskiem paznokcia. Schorzenie to jest niezmiernie popularne wśród kobiet przeprowadzających systematycznie zabieg manicure. Leczenie bazuje na ograniczeniu czynników prowadzących do uszkodzeń płytki, jak również na aplikacji preparatów na bazie olejków herbacianych i rycynowych. W trudniejszych przypadkach potrzebna jest pomoc specjalisty dermatologa oraz podologa.